11 - VUA LÝ THÁI TÔNG V•I VIŽC CHNG HÀNG NGO€I
B®nh sính dùng hàng ngoÕi · nß¾c ta, k¬ ra cûng ðã có t× r¤t lâu. Nhæng m£t hàng ta chßa sän xu¤t ðßþc nên phäi mua v« thì ðã ðành, nhßng nhæng m£t hàng ta ðã sän xu¤t ðßþc, th§m chí là sän xu¤t v¾i ch¤t lßþng cao h½n mà vçn b¸ nhæng kë có ð¥u óc sùng ngoÕi thái quá tìm cách nh§p vào, quä là ðã gây nguy hÕi cho qu¯c kª dân sinh không ít. Th¶i Lý, chuy®n này ðã t×ng x¦y ra và vua Lý Thái Tông t×ng xØ lý r¤t khôn khéo. Sách ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß (bän kÖ, quy¬n 2, t¶ 26-b) chép nhß sau:
"Tháng 2 (nåm Canh Thìn, 1040 - NKT), Vua ðã dÕy ðßþc cung næ d®t g¤m vóc. Tháng ¤y, (Vua) xu¯ng chiªu phát hªt g¤m vóc cüa nß¾c T¯ng · trong kho ð¬ ban cho các quan. (Các quan t× ngû ph¦m tr· lên thì ðßþc ban áo b¢ng g¤m, t× cØu ph¦m tr· lên thì ðßþc ban áo b¢ng vóc. (Nhà Vua) làm v§y ð¬ tö ý là Vua s¨ không dùng g¤m vóc cüa nß¾c T¯ng næa.
SØ th¥n Ngô Sî Liên nói: Vi®c làm này cüa Vua, trong cái t¯t lÕi còn có cái t¯t næa. (Vua) không quý v§t lÕ, (¤y là) mu¯n tö ra giæ ðÑc ki®m ß¾c, (Vua) ban cho b¥y tôi (¤y là) mu¯n tö ra h§u ðãi v¾i kë dß¾i".
Các sØ th¥n th¶i Nguyn, tác giä cüa bµ Khâm иnh Vi®t SØ Thông Giám Cß½ng Møc (chính biên, quy¬n 3, t¶ 1) thì phê ngay mµt chæ r¤t g÷n: Ðßþc !
L–I BÀN - Mu¯n dân chåm ngh« canh cØi, trß¾c quý tµc phäi làm gß½ng. Cung næ mà còn d®t väi, thÑ dân ai dám nói ngh« d®t väi là th¤p hèn. Mu¯n kh¡p thiên hÕ dùng hàng nµi, trß¾c hoàng ðª phäi làm gß½ng. Фng chí tôn mà còn m£c hàng løa là trong nß¾c sän xu¤t, quan dân các hÕng ai dám chê ðó là m£t hàng chÆng ra gì.
Vua Lý Thái Tông ít nói, ít ð¬ chí · sñ l§p ngôn, chï lo lòng làm gß½ng cho thiên hÕ. Xem ra, gß½ng ¤y không phäi chï sáng mµt ð¶i cho quan dân mµt th¶i, nay ð÷c lÕi sØ, th¤y cûng ðáng suy gçm l¡m thay !