45. CHUYŽN B€O GAN NÓI LÁO CœA TR…N TÚC VÀ NGUYN D¿
Vua Lý Cao Tông có hai tên c§n th¥n xi¬m n¸nh và nói láo r¤t n±i danh, ðó là Tr¥n Túc và Nguyn Dß. Trong cùng mµt nåm Bính D¥n (1206), cä hai tên c§n th¥n này ðã nói hai câu ð¬ ð¶i và cä hai câu ð«u ðßþc sách ÐÕi Vi®t SØ Lßþc (quy¬n 3, t¶ 17-b) ghi lÕi.
Câu thÑ nh¤t là cüa Tr¥n Túc. B¤y giò, Cao Tông mu¯n phung phí ti«n cüa vào nhæng cuµc giao du ðó ðây, nhßng r°i vì ð¤t nß¾c loÕn lÕc, Nhà vua chï có th¬ cùng ðám c§n th¥n và th¸ næ ði rong ch½i quanh qu¦n trong kinh thành mà thôi. Mµt trong nhæng ðiÕ ði¬m Nhà vua hay ðªn là ao ºng Minh, n½i Nhà vua ðã cho xây c¤t hai hành cung là ºng Phong và Häi Thanh. Nhßng, ao ºng Minh v×a nhö lÕi v×a nông, ðªn mùa ðông thì nß¾c ao th߶ng khô cÕn. Cao Tông nói v¾i tä hæu r¢ng:
- Ai có th¬ làm cho nß¾c sông dâng ð¥y ao ðßþc thì ta s¨ h§u thß·ng.
Tr¥n Túc nghe v§y li«n tâu vua:
- Th¥n có th¬ làm ðßþc.
Vua b¢ng lòng, sai Túc làm phép cho nß¾c sông dâng vào ð¥y ao. Nhßng kªt quä là ao khô vçn hoàn ao khô.
Câu nói láo thÑ hai có l¨ còn láo h½n câu thÑ nh¤t mµt b§c næa. Câu này cüa Nguyn Dß. Cûng sách trên chép r¢ng:
"Vua tính sþ s¤m, m²i khi s¤m ðµng thì sþ hãi. Có tên c§n th¥n là Nguyn Dß nói r¢ng h¡n có phép giáng s¤m. G£p khi có tiªng s¤m n±, Vua sai Dß giáng s¤m. Dß ngÆng m£t lên tr¶i ð÷c chú nhßng tiªng s¤m lÕi càng l¾n h½n. Vua cån v£n vi®c ðó, Dß nói:
- Th¥n rån nó ðã lâu, nào ng¶ nó còn c߶ng bÕo nhß thª ðó."
L–I BÀN - Tr¥n Túc và Nguyn Dß, m²i ng߶i ð¬ lÕi mµt câu nói láo ðÕt t¾i trình ðµ không ti«n khoáng h§u. Ðúng là gan cùng mình. Song, xßa nay ð¶i vçn cho th¤y là "ngßu t¥m ngßu, mã t¥m mã", vua ¤y ¡t phäi có c§n th¥n ¤y, có gì lÕ ðâu. Dâng nß¾c ao, ngån tiªng s¤m, nhæng ði«u khó tin d߶ng ¤y ch¡c chï có Cao Tông m¾i tin, và vì tin m¾i cho làm thØ, mà chï c¥n làm thØ không thôi cûng ðü biªt Cao Tông là ng߶i thª nào r°i !