16 - CHÚT SÎ DIŽN ÐÁNG YÊU CœA VUA LÝ THÁNH TÔNG

Ð¥u nØa sau cüa thª kÖ thÑ XI, quan h® bang giao giæa ÐÕi Vi®t ta v¾i nhà T¯ng tr· nên r¤t cång thÆng. B¤y gi¶, nhà T¯ng ráo riªt chu¦n b¸ xâm lång nß¾c ta. Ь góp ph¥n thñc hi®n kª hoÕch nguy hi¬m này, chúng ðã tung sÑ giä ðªn nhi«u lân bang, xúi giøc h÷ ph¯i hþp t¤n công, qu¤y phá ÐÕi Vi®t. Chiêm Thành là nß¾c ðã nghe theo l¶i xúi giøc này. Hai g÷ng k«m quân sñ to l¾n ðã xu¤t hi®n, mµt · phía B¡c là nhà T¯ng và mµt · phía Nam là Chiêm Thành, cä hai ðã sÇn sàng ð¬ bóp nát ÐÕi Vi®t. Trß¾c tình hình ¤y, tri«u Lý chü trß½ng l¥n lßþt bë gçy t×ng g÷ng kìm ð¬ r°i cu¯i cùng, ð§p tan toàn bµ mßu ð° xâm lång cüa nhà T¯ng. Møc tiêu ð¥u tiên cüa ÐÕi Vi®t là g÷ng kìm phía Nam. Ð¥u nåm KÖ D§u (1069), vua Lý Thánh Tông ðích thân c¥m quân vào Nam. Khi ði, Thánh Tông giao quy«n ði«u khi¬n chính cho  Lan (lúc này ðã ðßþc sách phong là nguyên phi, tÑc ng߶i ðÑng ð¥u hàng thÑ hai cüa vþ vua, sau hoàng h§u). Chiêm Thành tuy không l¾n nhßng có ð¸a thª hi¬m tr·, th¡ng ðßþc cûng không phäi là d­ dàng. Sách ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß (bän kÖ, quy¬n 3, t¶ 4-b và t¶ 5-a) chép sñ ki®n này nhß sau:

"Tr§n này, Vua ðánh Chiêm Thành mãi không ðßþc, bèn rút quân v«. Ъn châu Cß Liên, nghe tin Nguyên phi giúp vi®c nµi tr¸, lòng dân cäm hóa, hòa hþp, trong cõi væng vàng, tôn sùng Ph§t giáo, dân g÷i Bà là Quan Âm. Vua nói: Nguyên phi là ðàn bà mà còn làm ðßþc nhß thª, là nam nhi lÕi chÆng ðßþc vi®c gì hay sao ?. Bèn quay lÕi ðánh næa. Th¡ng ðßþc".

L–I BÀN - Nåm ¤y, vua Lý Thánh Tông ðã 46 tu±i. CÑ chæ mà suy thì thiên tØ là con tr¶i, song, các b§c thiên tØ · ðµ tu±i này th߶ng r¤t hay coi tr¶i b¢ng vung. V§y mà r¯t cuµc, cûng ðã có lúc ông tr¶i con là Lý Thánh Tông chþt th¤y mình thua kém. Thua kém ai còn ðßþc, thua vþ mình thì còn ra th¬ th¯ng gì næa. Thánh Tông vì sî di®n mà quyªt ðánh ðªn cùng. Chiêm Thành thua, g÷ng kìm phía Nam tan nát, và sau ðó ðªn lßþt nhà T¯ng cûng ðÕi bÕi. Chút sî di®n ¤y ðáng yêu biªt ng¥n nào. Câu sau cùng này có l¨ xin dành riêng ð¬ tâm sñ v¾i các ð¤ng mày râu, r¢ng · ð¶i, ta có th¬ thua bà hàng xóm hay mµt ng߶i phø næ nào ð¤y, nhßng ch¾ ð¬ thua kém vþ mình. M²i ð¤ng mày râu c¯ mµt chút, nh¤t ð¸nh xã hµi s¨ ðßþc nh¶, các bà nhân ðó cûng ðßþc nh¶ h½n næa. ThØ mà xem.