32. CHIÊU LINH HOÀNG THÁI H‡U HI L“ TÔ HIŠN THÀNH

Tháng 7 nåm 1175, vua Lý Anh Tông m¤t. Trß¾c ðó mµt nåm, con trß·ng cüa Anh Tông là Long Xß·ng, do ån · vô ðÕo nên ðã b¸ tru¤t ngôi thái tØ, con thÑ sáu cüa Anh Tông là Long Trát, b¤y gi¶ m¾i h½n mµt tu±i, ðßþc vua cha cho thay anh giæ ngôi v¸ này. M© cüa Long Xß·ng là Chiêu Linh tuy buµc phäi vâng m®nh nhßng trong lòng vçn còn r¤t ¤m Ñc. Ъn khi Lý Anh Tông tr· b®nh nguy k¸ch, Bà lÕi tìm cách thuyªt phøc Anh Tông thêm mµt l¥n næa. B·i sñ vi®c này mà ðã có mµt cuµc ð¯i ðáp r¤t ðáng ghi nh¾ giæa mµt bên là vua Anh Tông và quan quy«n nhiªp chính là Tô Hiªn Thành v¾i mµt bên là bà Chiêu Linh.

Sách ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß (bän kÖ, quy¬n 4, t¶ 16-b) chép r¢ng:

"Trß¾c ðó, khi Vua ¯m n£ng, Hoàng h§u Chiêu Linh lÕi xin l§p Long Xß·ng. Vua nói:

- Làm con b¤t hiªu thì tr¸ dân làm sao ðßþc ?

(Nhà vua bèn ð¬) di chiªu cho Tô Hiªn Thành giúp ðÞ Thái TØ, công vi®c qu¯c gia ð«u phäi theo phép cû mà làm. B¤y gi¶, Thái h§u (Chiêu Linh - NKT) mu¯n làm chuy®n phª l§p, nhßng lÕi sþ Tô Hiªn Thành không nghe, bèn ðem vàng bÕc ðút cho vþ (cüa Tô Hiªn Thành) là bà Læ th¸. Hiªn Thành (biªt ðßþc), nói r¢ng:

- Ta là ðÕi th¥n nh§n m®nh cüa tiên ðª lo giúp ðÞ vua còn bé, nay lÕi ån cüa ðút mà làm chuy®n phª l§p, thì còn m£t mûi nào trông th¤y Tiên 𪠷 su¯i vàng ?

Thái h§u lÕi g÷i Hiªn Thành ðªn d² dành tråm cách, nhßng Hiªn Thành vçn mµt mñc nói r¢ng:

- Làm vi®c b¤t nghîa mà ðßþc giàu sang, kë trung th¥n nghîa sî ðâu có ch¸u làm, hu¯ng chi l¶i cüa tiên ðª còn · bên tai, ði®n hÕ lÕi không nghe vi®c cüa Y Doãn, Ho¡c Quang hay sao ? Th¥n không dám vâng l®nh".

Trong câu trä l¶i cüa mình, Tô Hiªn Thành có nh¡c ðªn hai nhân v§t cüa Trung Qu¯c, ðó là Y Doãn và Ho¡c Quang ð¬ tñ nh¤n mÕnh mình là b§c trung th¥n, không th¬ b¸ mua chuµc. Y Doãn là b« tôi cüa nhà Thß½ng, nh§n m®nh vua Thành Thang giúp ðÞ vua còn nhö tu±i là Thái Giáp. Thái Giáp th¤t ðÑc, Y Doãn li«n b¡t ði ðày · аng Cung, sau Thái Giáp h¯i cäi, Y Doãn lái ðón v« tôn lên ngôi vua nhß cû. Ho¡c Quang là b« tôi cüa nhà Hán, nh§n m®nh Hán Võ Ъ giúp ðÞ vua trë là Ph¤t Lång. Sau, Ph¤t Lång lên n¯i ngôi, ðó là Hán Chiêu Ъ. B¤y gi¶, con trß·ng cüa Hán Vö Ъ là An Vß½ng Ðän cùng b÷n Thßþng Quan Ki®t, Tång Ho¢ng Dß½ng mßu giành ngôi, b¸ Ho¡c Quang giªt chªt.

L–I BÀN - Chiêu Linh xúi Long Xß·ng làm chuy®n vô ðÕo, gây m¯i loÕn luân trong cung ðình, ðó là mµt l¥n l²i. Chiêu Linh biªt Long Xß·ng vô ðÕo mà vçn c¯t tìm cách xin vua Anh Tông cho Long Xß·ng ðßþc làm thái tØ và lên n¯i ngôi, ðó là hai l¥n l²i. Chiêu Linh ð߶ng ð߶ng là thái h§u mà ð¸nh lþi døng bà Læ th¸ ð¬ h¯i lµ quan phø chính là Tô Hiªn Thành, ðó là ba l¥n l²i. Ba l¥n l²i l¾n ¤y ðü ð¬ tiêu hüy danh v÷ng mµt ð¶i, v§y mà sau Chiêu Linh vçn chßa tïnh ngµ. G¾m thay !

Tô Hiªn Thành nghiêm tuân m®nh vua, không tham giàu ð¬ l¤y cüa h¯i lµ b¤t nghîa, quan lÕi nhß ông, quä là không phäi nhi«u. Tô Hiªn Thành ð÷c sØ ð¬ tñ rån mình, h§u thª có l¨ cûng nên noi gß½ng Ông, ð÷c sØ ð¬ biªt ðÕo lý c± nhân mà lo tích ðÑc v§y.