25 - NHÂN CÁCH CœA LÝ TH…N TÔNG

Vua Lý Th¥n Tông (1128-1138) n±i tiªng h½n ng߶i · ch² r¤t ßa tin d¸ ðoan. — ð¶i, cha nào con n¤y, thân phø cüa Vua là Sùng Hi«n H¥u (em ruµt vua Lý Nhân Tông) cûng r¤t n±i tiªng là ng߶i tin d¸ ðoan, t×ng nói r¢ng vua Lý Th¥n Tông chính là do nhà sß T× ÐÕo HÕnh thác hóa ð¥u thai mà có. Vua tin d¸ ðoan thì thiên hÕ cûng vì thª mà có thêm l¡m kë tin d¸ ðoan. Tin th§t cûng có mà giä v¶ tin cûng có. Ði«m lành d·, v§t khác th߶ng và chuy®n kinh d¸... cÑ thª phü ð¥y nhæng trang sØ cüa ð¶i vua Lý Th¥n Tông. Có mµt m¦u chuy®n ðã ðßþc sách Khâm иnh Vi®t SØ Thông Giám Cß½ng Møc (chính biên, quy¬n 4, t¶ 28) ghi lÕi sau ðây:

"Nhà vua r¤t thích nhæng v§t lÕ, phàm ai có hß½u tr¡ng hß½u ðen hay chim së tr¡ng, rùa tr¡ng ... ð«u ðem dâng Vua cä. Lúc ¤y, có в Khánh là lính · Tä Vû Ti®p ðem dâng con cá xß½ng và con cá công s¡c vàng. (Cá xß½ng là mµt loÕi cá bi¬n, cûng g÷i là cá h¥u. Cá công cûng · bi¬n, còn g÷i là cá chiªt, trông g¥n gi¯ng nhß con cua -- NKT). Nhà vua cho ð¤y là ði«m lành, bèn xu¯ng chiªu cho b« tôi chúc m×ng. Cáp môn sÑ là Lý Phøng Ân nói r¢ng: "Cá là v§t nhö m÷n mà B® hÕ ðã l¤y làm ði«m lành, v§y nhÞ sau này có ng߶i ðem t¾i dâng con lân con phßþng thì B® hÕ s¨ làm sao?" B·i l¶i ¤y, vi®c này m¾i thôi.

B¤y gi¶, Vß½ng CØu là lính · Tä Hßng Vû ðem dâng con rùa, trên mai có nhæng vªt hþp thành nét chæ. Vua li«n xu¯ng chiªu cho các h÷c sî, nhà sß và ðÕo sî theo hình nét chæ ð¬ ðoán. H÷ tán ra thành tám chæ "Thiên thß hÕ th¸, thánh nhân vÕn tuª" nghîa là: sách tr¶i bäo cho biªt r¢ng thánh nhân (ðây chï vua Lý Th¥n Tông) muôn nåm."

L–I BÀN - — ð¶i, có nhæng ng߶i n±i danh chÆng qua chï vì h÷ t¥m th߶ng, và h÷ càng t¥m th߶ng thì lÕi càng tr· nên n±i danh h½n. Vua Lý Th¥n Tông có l¨ cûng tÕm xªp vào loÕi này ðßþc. L¶i cáp môn sÑ Lý Phøng Ân k¬ cûng là l¶i thÆng th¡n, tiªc là Vua vçn chÑng nào t§t n¤y. Biªt sao h½n ðßþc, b·i nhân cách Nhà vua ðã ð¸nh hình quá s¾m m¤t r°i.

H§u thª cûng khéo khen cho các h÷c sî, nhà sß và ðÕo sî, xu n¸nh mµt ng߶i làm hß hÕi phong hóa mµt th¶i, mßu chút lþi nhö cho riêng thân ð¬ muôn ng߶i chê bai.