в Anh Vû là quan thái úy phø chính th¶i Lý Anh Tông. Vua Anh Tông lên ngôi nåm 1138, lúc chï m¾i ðßþc hai tu±i, chính sñ trong nß¾c vì thª mà g¥n nhß ð«u do в Anh Vû quyªt ðoán cä. Phø hoàng cüa Lý Anh Tông là Lý Th¥n Tông m¤t lúc m¾i 22 tu±i, b·i thª, các hoàng h§u và phi t¥n phäi ch¸u cänh góa bøa lúc còn quá trë. в Anh Vû mu¯n nhân c½ hµi ðó tß thông v¾i các bà hoàng, gây chuy®n dâm loÕn trong cung ðình. Vì vi®c này mà mµt vø án l¾n ðã x¦y ra vào nåm Canh Ng÷ (1150), nåm ¤y, vua Lý Anh Tông 14 tu±i. Sách ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß (bän kÖ, quy¬n 4, t¶ 7 a-b) ðã chép v« vø án này nhß sau :
"Trß¾c ðó, Vua còn trë th½, m÷i vi®c chính sñ l¾n nhö ð«u üy thác cho в Anh Vû cä. Anh Vû sai vþ là Tô th¸ ra vào cung c¤m h¥u hÕ Ð² thái h§u, nhân ðó mà tß thông v¾i Lê thái h§u (mçu h§u cüa Anh Tông - NKT), và vì thª mà càng kiêu rông, · tri«u ðình thì khoác tay l¾n tiªng, sai bäo quan lÕi thì h¤t hàm ra hi®u, m÷i ng߶i liªc nhau chÑ không ai dám nói. Quan ði®n ti«n ðô chï huy sÑ là Vû (Cát) Ðái, chÑc höa ð¥u ðô Quäng Vû là Lß½ng Thßþng Cá, chÑc höa ð¥u ðô Ng÷c Giai là аng Lþi, chÑc nµi th¸ là в „t, cùng v¾i b÷n Trí Minh Vß½ng, Bäo Ninh H¥u, phò mã lang Dß½ng Tñ Minh... cùng hþp mßu b¡t giam Anh Vû. Bàn tính xong, b÷n Ðái ðem quân lính ðªn ngoài cØa Vi®t Thành hô to lên r¢ng :
- Anh Vû ra vào c¤m ðình, làm nhi«u ði«u ô uª, tiªng x¤u ð°n ra ngoài, không tµi gì to b¢ng. B÷n th¥n xin s¾m tr× ði, khöi ð¬ m¯i lo v« sau.
(Vua) bèn xu¯ng chiªu sai c¤m quân ðªn b¡t Anh Vû, trói giam · hành lang Tä Hßng Thánh và giao cho ðình úy xét vi®c. Thái h§u sai ng߶i mang c½m rßþu cho Anh Vû, ng¥m ð¬ vàng vào ð° ðñng thÑc ån ð¬ ðút cho Vû Ðái và các ng߶i canh giæ. Höa ð¥u ðô Tä Hßng Thánh là Nguyn Dß½ng nói :
- Các ông tham cüa ðút, tôi v¾i các ông t¤t không thoát khöi tay Anh Vû ðâu, chi b¢ng cÑ giªt trß¾c ði cho khöi tai h÷a v« sau.
Nói r°i, c¥m giáo ð¸nh ðâm. Ðô Tä Hßng (Thánh) là Ðàm Dî Mông ôm Dß½ng, cß¾p l¤y giáo, nói ngån r¢ng :
- Ði®n ti«n bäo Anh Vû tµi ðáng chªt nhßng còn phäi ðþi m®nh vua, không nên tñ ti®n.
(Nguyn) Dß½ng gi§n, chØi r¢ng :
- Ði®n ti«n Vû CÑt Ðái chÑ chÆng phäi Vû Cát Ðái (hai chæ Cát Ðái ð÷c theo âm chæ Nôm là CÑt Ðái). (H¡n) sao mà tham cüa ðút ðªn quên cä mÕng mình !
Nói xong, tñ biªt không khöi chªt, bèn nhäy xu¯ng giªng tñ tØ.
B¤y gi¶, Vua xØ án Anh Vû, ðày Anh Vû làm Cäo ði«n nhi (tÑc là ðày ði làm ng߶i cày ruµng cho tri«u ðình · vùng Cäo Xã, nay thuµc ð¤t T× Liêm, Hà Nµi - NKT). Thái h§u lo bu°n, c¯ nghî cách ð¬ phøc h°i chÑc tß¾c cho Anh Vû, bèn m· hµi l¾n nhi«u l¥n ð¬ Vua ân xá cho tµi nhân, mong r¢ng Anh Vû cûng ðßþc dñ vào ð¤y. Anh Vû sau nhi«u l¥n ðßþc xá tµi lÕi giæ chÑc thái úy nhß cû, càng ðßþc yêu dùng h½n, do v§y càng làm oai làm phúc, sát hÕi m÷i ng߶i, lúc nào sñ thù h¢n cûng lµ rõ ra ngoài. (H¡n) còn sþ b÷n lính ði b¡t b¾ thi hành l®nh không ðßþc nhß ý, m¾i dâng vua h½n mµt tråm thü hÕ, l§p làm ðô Phøng Qu¯c V®, h ai phÕm tµi cûng giao cho lính · ðô Phøng Qu¯c V® ði b¡t. Anh Vû tâu Vua r¢ng :
- Trß¾c kia b÷n Vû (Cát) Ðái tñ ti®n ðem c¤m quân xông vào t§n cung ðình, tµi ¤y không gì to b¢ng, nªu không s¾m tr×ng tr¸, sþ mµt ngày kia sinh biªn, không th¬ l߶ng trß¾c ðßþc.
Vua chÆng biªt gì cä, bèn y l¶i tâu. Anh Vû sai ðô Phøng Qu¯c V® ði b¡t b÷n Vû Ðái giam vào ngøc ð¬ tr¸ tµi. (Vua) xu¯ng chiªu giáng Trí Minh Vß½ng làm tß¾c h¥u, Bäo Ninh H¥u làm tß¾c minh tñ, Bäo Th¡ng H¥u làm phøng chÑc, nµi th¸ là b÷n в „t g°m 5 ng߶i b¸ "cßÞi ngña g²" (ðem ðóng ðinh lên ván, bêu · chþ r°i sau m¾i tùng xë da th¸t - NKT), b÷n höa ð¥u ðô Ng÷c Giai là аng Lþi g°m 8 ng߶i b¸ chém · chþ Tây Giai, b÷n ði®n ti«n ðô chï huy Vû (Cát) Ðái g°m 20 ng߶i b¸ chém bêu ð¥u · các bªn sông, b÷n phò mã lang Dß½ng Tñ Minh g°m 30 ng߶i b¸ tµi lßu · n½i xa ðµc, nhæng ng߶i dñ mßu ð«u b¸ tµi ð° làm ði«n hoành, khao giáp... quä y nhß l¶i nói cüa (Nguyn) Dß½ng".
L–I BÀN - Vû Cát Ðái và nhæng ng߶i ð°ng mßu b¡t в Anh Vû chÆng qua chï vì mu¯n giành nhæng gì béo b· mà ð¸a v¸ cüa в Anh Vû có thôi. Có thª h÷ m¾i thän nhiên ån cüa ðút, b¤t ch¤p cä sñ gi§n dæ cüa Nguyn Dß½ng. Ôi, vua nhö tu±i, thái h§u dâm loÕn, quy«n th¥n gian tà thi nhau lûng ðoÕn, phép nß¾c chÆng còn ai lßu tâm t¾i næa... nß¾c chÆng có gi£c mà thñc là nhß ðang có gi£c, nguy l¡m thay !