30. THÁI T¼ LÝ LONG X¿—NG B˜ PHŠ

Lý Long Xß·ng sinh nåm Tân Mùi (1151) là con trß·ng cüa vua Lý Anh Tông, ðßþc Anh Tông cho l§p làm ðông cung thái tØ. V¾i thái tØ Long Xß·ng, ngôi v¸ hoàng ðª ÐÕi Vi®t tß½ng lai k¬ nhu ðã c¥m ch¡c trong tay. Thª nhßng, t× khi ðßþc l§p làm thái tØ, Lý Long Xß·ng chï lo hoang ch½i.

Sñ th¬ quä ðúng là "giö nhà ai, quai nhà n¤y", vua Anh Tông cûng n±i tiªng ån ch½i mµt th¶i. Trong Vi®t SØ Tiêu Án, sØ gia Ngô Thì Sî ðã phäi th¯t lên r¢ng: "´n trÕch cüa h÷ Lý ðªn ðây tiêu ma hªt cä". Thª nhßng, kë n±i tiªng ån ch½i này cûng phäi chào thua con mình. Long Xß·ng h½n hÆn vua cha · ch², không chï ån ch½i mà còn hoang dâm vô ðµ, ðªn n²i b¤t ch¤p cä sñ loÕn luân. Nåm Giáp Ng÷ (1174), Long Xu·ng thông dâm v¾i cä cung phi cüa Anh Tông. Sách ÐÕi Vi®t SØ Lßþc (quy¬n 3, t¶ 8-a) chép r¢ng:

"Long Xß·ng có tính hiªu s¡c, trong cung có nhæng cung næ ðßþc vua yêu d¤u, Long Xß·ng ð«u tß thông v¾i h÷. Vua lÕi ghét Long Xß·ng vô l­. Bà nguyên phi T× th¸ ðßþc Vua yêu, Hoàng h§u bèn sai Long Xß·ng ng¥m gi· ngón tß tình ð¬ mê ho£c T× th¸, mu¯n cho bà T× th¸ ðó b¸ Vua nhÕt tình. T× th¸ ðem hªt vi®c ðó tâu vua, Vua nhân ðó mà gi§n dæ, phª Long Xß·ng ði."

Sách ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß (bän kÖ, quy¬n 4, t¶ 15-b) còn cho biªt thêm là Long Xß·ng b¸ phª làm thÑ dân và b¸ b¡t giam mµt th¶i gian. Sau, ðªn ð¶i vua Lý Cao Tông, vào nåm Tân SØu (1181) Long Xß·ng ra tù, lÕi tø h÷p b÷n b¤t lß½ng cß¾p bóc b×a bãi.

L–I BÀN - Th¶i Ti«n Lê có Long Ðînh, th¶i Lý lÕi có Long Xß·ng, ð¤t nß¾c phäi hai phen kinh hoàng. Nhßng, khác hÆn v¾i th¶i Ti«n Lê, th¶i vua Lý Anh Tông quä là vô cùng khéo góp : Vua cha hoang ch½i, thái tØ hoang dâm, hoàng h§u vì chút lþi riêng mà ðang tâm xúi con mình làm ði«u vô ðÕo. Cha ¤y, m© ¤y thì con ¤y, nào có lÕ gì ðâu. Vua Lý Anh Tông phª Long Xß·ng xu¯ng hàng thÑ dân, thª là trong cái sai, còn có thêm cái sai næa, b·i vì làm thÑ dân mà th¤t ðÑc cûng không th¬ làm n±i.