39 - NHÂN CHUYŽN M€C HIŒN TÍCH, BÀN V‹ CHUYŽN VIŠT S¼
Sách ÐÕi Vi®t SØ Lßþc (quy¬n 3, t¶ 12-a) cho biªt, vào nåm KÖ D§u (1189), vua Lý Cao Tông giao cho ðình th¥n xét xØ vø án MÕc Hi¬n Tích, nhßng ðình th¥n sþ MÕc Hi¬n Tích, không dám xØ ðªn n½i ðªn ch¯n. B·i v§y, tháng 3 nåm Canh Tu¤t (1190), vua Lý Cao Tông phäi tñ xu¯ng chiªu ðày MÕc Hi¬n Tích ðªn trÕi Quy Hóa. Vi®c xét xØ MÕc Hi¬n Tích cüa ðình th¥n ðã ðßþc chép nhß sau:
"Vua sai thái phó là Ngô Lý Tín và ðô quan lang trung là Lê Nång Tr߶ng xét vi®c ki®n thiªu sß MÕc Hi¬n Tích. B÷n Nång Tr߶ng sþ Hi¬n Tích nên không dám truy cÑu. Ng߶i trong nß¾c bèn (làm th½) chª giu r¢ng:
Ngô phø qu¯c th¸ Lan Lê ðô quan th¸ Kích Án nh¤t tøng MÕc Tích Ðän cøc tích nhi dî.
Nghîa là: ông phø qu¯c h÷ Ngô và ông ðô quan h÷ lê là hai ng߶i ðiên (Lan và Kích là tên hai ng߶i ðiên), xét có m²i vø ki®n MÕc Hi¬n Tích mà r¯t cuµc chï có sþ hãi thôi.
Lúc b¤y gi¶, Vua tu±i còn non n¾t, Hi¬n Tích tß thông v¾i thái h§u, cho nên ng߶i ðß½ng th¶i sþ Hi¬n Tích".
L–I BÀN - Riêng · giai ðoÕn này, thay vì bàn v« các nhân v§t và sñ ki®n cüa l¸ch sØ, ng߶i k¬ chuy®n xin ðßþc mÕo muµi bàn v« ng߶i viªt sØ.
Trß¾c hªt, các tài li®u quan tr÷ng khác nhß ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß và L¸ch Tri«u Hiªn Chß½ng LoÕi Chí ð«u nói MÕc Hi¬n Tích ð² ð¥u khoa thi nåm Bính D¥n (1086). CÑ cho Ông tài giöi h½n ng߶i, ð² ðÕi khoa vào nåm 20 tu±i, thì tính ra, ðªn nåm Ông b¸ ki®n r°i b¸ ði ðày, Ông ðã th÷ ðªn trên 120 tu±i ! Ôi, trên 120 tu±i mà còn c߶ng tráng ðªn ðµ ham vui v¾i Thái h§u ð¬ r°i b¸ ki®n, khiªp thay !
Thái phó Ngô Lý Tín và ðô quan Lê Nång Tr߶ng sþ MÕc Hi¬n Tích cûng phäi. Cø s¯ng dai hay sØ gia chép l¥m. Xin ð¬ hÕ h°i phân giäi v§y.