50 - TÌNH NGHÎA V” CHNG CœA VUA LÝ HUŽ TÔNG
Lý Hu® Tông (1210-1224) tên húy là Säm, con trß·ng cüa Cao Tông. Tiªng là vua nhßng chÆng m¤y khi ðßþc s¯ng yên ±n · kinh thành Thång Long, ngßþc lÕi, luôn phäi bôn t¦u ðó ðây b·i các cuµc xâu xé giæa các phe phái trong tri«u ðình ðß½ng th¶i. ChÕy mãi thì m¤t uy, sai bäo chÆng còn ai nghe næa, có lúc nhà vua chï còn vön v©n trong tay vài ba chøc ng߶i theo h¥u.
V¾i Lý Hu® Tông, quä ðúng là "h÷a vô ð½n chí", ðang khi bôn t¦u gian nan thì cuµc xung ðµt trong nµi bµ hoàng tµc lÕi bùng n± quyªt li®t, giæa mµt bên là Ðàm thái h§u (m© ðë cüa Lý Hu® Tông) và mµt bên là Tr¥n Th¸ Dung (vþ cüa Lý Hu® Tông).
Tr· lÕi chuy®n cû, h°i Lý Hu® Tông còn là thái tØ, b·i cuµc náo loÕn kinh thành nåm 1209 mà Lý Hu® Tông phäi chÕy ðªn Häi „p. TÕi ðây, Hu® Tông ðã kªt hôn v¾i con gái cüa Tr¥n Lý là Tr¥n Th¸ Dung, nåm ðó Hu® Tông 15 tu±i. Nhßng, cuµc hôn nhân này không ðßþc vua cha là Lý Cao Tông ch¤p thu§n. Tháng 3 nåm 1210, Lý Cao Tông ðã sai quan thßþng ph¦m phøng ngñ là в Quäng ðªn Häi „p ðón Hu® Tông v«, còn Tr¥n Th¸ Dung thì b¡t phäi tr· v« v¾i cha m© ðë. M¤y tháng sau, Lý Cao Tông m¤t, Lý Hu® Tông lên n¯i ngôi và công vi®c cüa nhà vua trë tu±i này là cho ng߶i ði ðón Tr¥n Th¸ Dung. Gia ðình Tr¥n Th¸ Dung l¤y c¾ gi£c giã chßa yên nên chßa cho ðón. Sau nhi«u l¥n b¸ ngån tr·, cu¯i cùng, Tr¥n Th¸ Dung cûng ðªn ðßþc v¾i Lý Hu® Tông, song, cûng k¬ t× ðó, bà luôn b¸ Ðàm Thái h§u bÑc hÕi. Sách ÐÕi Vi®t SØ Ký Toàn Thß (bän kÖ, quy¬n 4, t¶ 29 a-b) chép r¢ng :
"Mùa xuân (nåm Bính Tí, 1216 - NKT) sách phong ngñ næ (chï bà Tr¥n Th¸ Dung - NKT) làm phu nhân Thu§n Trinh. Thái h§u cho Tr¥n Tñ Khánh (anh Tr¥n Th¸ Dung - NKT) là kë phän tr¡c, th߶ng chï phu nhân mà nói là bè ðäng cüa gi£c, bäo vua bö và ðu±i ði. (Thái h§u) lÕi sai ng߶i nói v¾i phu nhân r¢ng phäi tñ sát. Vua biªt bèn ngån lÕi. Thái h§u bö thu¯c ðµc vào ð° ån thÑc u¯ng cüa phu nhân nên m²i bØa ån, vua chia cho phu nhân phân nØa s¯ ð° ån thÑc u¯ng cüa mình, và không lúc nào cho xa r¶i. Thái h§u lÕi sai ng߶i c¥m chén thu¯c ðµc ðªn b¡t phu nhân phäi u¯ng mà chªt, vua lÕi ngån không cho. Ðêm ¤y, vua cùng v¾i phu nhân lën ðªn ch² quân cüa Tñ Khánh".
Mùa hè nåm Bính Tí (1216), Tr¥n Th¸ Dung sinh hÕ Thu§n Thiên công chúa và cu¯i nåm ðó thì ðßþc sách phong làm hoàng h§u. R¤t tiªc là Hu® Tông sau ðó b¸ ðiên, Tr¥n Th¸ Dung lÕi phäi s¯ng trong mµt n²i kh± tâm khác.
L–I BÀN - Cß¾i Tr¥n Th¸ Dung lúc m¾i 15 tu±i ð¥u, lÕi ðang trên ð߶ng chÕy loÕn và không h« có ý chï cüa vua cha, ch² ðó có th¬ tÕm coi là l²i cüa Lý Hu® Tông.
Tß cách làm vua cüa Lý Hu® Tông thª nào m£c d¥u, ch¾ tß cách làm ch°ng cüa Lý Hu® Tông quä là ðáng kính. Vua chúa mà làm ðßþc nhß v§y, hiªm l¡m. Ð÷c sØ, chÆng ai có th¬ tin r¢ng Lý Hu® Tông lÕi do chính ng߶i ðàn bà ðµc ác là Ðàm Thái h§u sinh ra.