Giai ThoÕi Tri«u Lý

L–I NÓI Ð…U

Thu· m¾i c¡p sách ðªn tr߶ng làng, cûng nhß bao bÕn bè cùng trang lÑa khác, tôi t×ng say mê ð÷c ði ð÷c lÕi sách C± H÷c Tinh Hoa. Ðúng là m²i lÑa tu±i có mµt cách ð÷c và cách cäm nh§n khác nhau. H°i ¤y, chúng tôi chuy«n tay nhau xem ðªn nhàu nát cä sách, v§y mà th§t là bu°n c߶i, b·i chúng tôi chÆng h« ð¬ ý xem tác giä là ai, càng không sao nh¾ n±i nhæng mçu chuy®n h¤p dçn kia v¯n có xu¤t xÑ t× ðâu, ðªn cä nhân v§t và sñ ki®n, chúng tôi cûng lçn t× chuy®n này sang chuy®n kia, nh¥m t× th¶i này sang th¶i n÷. Hình nhß chúng tôi b¸ cu¯n hút ðªn mê m¦n b·i mµt cái gì ðó · phía sau nhæng trang sách chÑ không phäi là · giæa nhæng hàng chæ in ð¬ ð÷c. Sau vì tu±i trë hiªu sñ, ßa bày trò ð¯ nhau, tôi ð÷c kÛ lÕi cä bìa sách m¾i biªt C± H÷c Tinh Hoa là cüa hai cø Ôn Nhß Nguy­n Vån Ng÷c và T× An Tr¥n Lê Nhân, còn nhæng chuy®n trong sách ¤y ð«u có g¯c tích t× thß t¸ch c± cüa Trung Qu¯c. H§u sinh vô tâm nhßng vçn chan chÑa lòng thành, xin hß½ng h°n hai cø vì thß½ng mà rµng tình tha thÑ.

H°i ¤y có ng߶i bäo tôi r¢ng ðó là sách dÕy ðÕo lý c±, sách dÕy làm ng߶i. Ngày lÕi ngày, th¥y giáo vçn dÕy chúng tôi r¢ng tiên h÷c l­, h§u h÷c vån. L­ nghîa th¥y dÕy h°i ¤y là nhæng gì r¤t cø th¬, ðÕi loÕi nhß cách m¶i chào, cách cß xØ v¾i ng߶i trên kë dß¾i sao cho phäi phép... còn khái quát lÕi, höi ðÕo lý là gì thì chúng tôi ðành ch¸u. Có ng߶i bäo ðó là sách dÕy triªt lý c± cüa Trung Hoa. Tu±i th½ cÕn nghî, tôi không hình dung ðßþc, tÕi sao trên ð¶i này lÕi có môn h÷c ch¤t chÑa toàn nhæng lý sñ nhß v§y, cho nên, tôi cûng chÆng m¤y ð¬ tâm ðªn ði«u này. LÕi cûng có ng߶i nói ðó là sách dÕy sØ, trích løc t× sØ sách cüa Trung Qu¯c. Thñc lòng, tôi chÆng h« nghî r¢ng s¨ có ngày làm ngh« dÕy sØ và nghiên cÑu l¸ch sØ nhß hôm nay, nên h°i ¤y, tôi không chút lßu tâm ðªn giá tr¸ sØ h÷c cüa sách C± H÷c Tinh Hoa.

Bß¾c vào tu±i trung niên tôi m¾i vÞ l¨ là ð÷c C± H÷c Tinh Hoa mà không th¤m thía ý nghîa ðÕo lý, giá tr¸ triªt lý và l¸ch sØ, thì cûng k¬ nhß chßa ð÷c v§y. Và thª là tôi ð÷c lÕi. Có nhæng quy¬n sách hþp v¾i m÷i ng߶i và t°n tÕi mãi v¾i m÷i th¶i. C± H÷c Tinh Hoa có l¨ là sách thuµc loÕi ¤y. Chúng ta có th¬ tìm th¤y · ð¤y nhi«u ði«u b± ích, không phäi chï vön v©n có ba lînh vñc nhß tôi v×a nói trên.

Thª r°i cách nay h½n hai mß½i nåm, nghîa là ngót nØa thª kÖ sau khi C± H÷c Tinh Hoa xu¤t hi®n, Nhà xu¤t bän S¯ng M¾i cho ra m¡t bµ Ôn C¯ Tri Tân cüa Mµng Bình S½n. H°i ðó, tôi có may m¡n ðßþc ð÷c ngay khi sách v×a phát hành, lòng nhæng vì thích thú mà mong s¨ có l¥n ðßþc hµi kiªn Mµng Bình S½n tiên sinh, nhßng mãi ðªn hôm nay, ß¾c nguy®n nhö ¤y vçn chßa ðÕt ðßþc. H°i ¤y, th¸ tr߶ng sách v· Sài Gòn ra sao, không nói, có l¨ chúng ta cûng hình dung ðßþc. Giæa lúc tråm sñ ðäo lµn, vån hóa xô b° mà b²ng dßng có mµt Mµng Bình S½n âm th¥m theo bß¾c các cø Ôn Nhß và T× An, góp ph¥n sØa ðÑc th¶i loÕn b¢ng cách gi¾i thi®u nhæng truy®n hay l¤y t× B¡c sØ, quä là ðáng trân tr÷ng l¡m. B·i l¨ ¤y, sñ ð°ng cäm sâu s¡c mà tôi l£ng l¨ dành riêng cho Mµng Bình S½n tiên sinh, h½n hai chøc nåm r°i vçn còn nguyên v©n.

Ð÷c sách mà chï c¯t tìm cái d· cüa sách là ði«u t¯i k¸. Tôi không bao gi¶ nghî r¢ng C± H÷c Tinh Hoa và Ôn C¯ Tri Tân là nhæng bµ sách hoàn häo, song, lòng kính tr÷ng ð¯i v¾i ng߶i viªt sách khiªn tôi chú tâm tiªp nh§n cái hay. Vä chång, Hán h÷c tàn tÕ ðã t× lâu, nay nào có m¤y ai ð÷c n±i c± thß mà dám chê ng߶i c¥n mçn ð÷c c± thß ð¬ viªt sách. Tuy nhiên, b·i là ng߶i giäng dÕy sØ h÷c · b§c ðÕi h÷c và cao h÷c, tôi th߶ng phäi trä l¶i nhæng câu höi r¤t khó cüa nhæng ng߶i ngßÞng mµ truy«n th¯ng cha ông, t× nhi«u n½i g·i v«. Chính nhæng câu höi ðó khiªn tôi nh§n ra mµt ði«u r¤t ðáng quan tâm, ¤y là C± H÷c Tinh Hoa và Ôn C¯ Tri Tân (cùng mµt vài sách khác), tuy r¤t hay, hàm chÑa nhi«u giá tr¸ r¤t ðµc ðáo, nhßng t¤t cä nhæng chuy®n trong sách ¤y, t× b¯i cänh, sñ ki®n ðªn nhân v§t... ð«u là cüa Trung Qu¯c. Có cái gì ðó nØa g¥n nØa xa, th§t khó nói.

Không ít ng߶i cüa thª h® sau, do chï có th¬ ð÷c ðßþc các bän in chæ qu¯c ngæ nhæng sách nói trên, cho nên cÑ ðua nhau trích ði dçn lÕi, vô tình c± vû cho sñ sùng ngoÕi v¯n dî ðã t×ng phän ph¤t, l¦n qu¤t ðâu ðây. L¨ ðâu, t± tiên ta chï giöi ðánh gi£c, còn tß tß·ng, triªt lý, ðÕo ðÑc... t¤t cä chÆng c¥n b§n tâm, b·i ðã có khuôn mçu cüa Trung Qu¯c r°i. Ð÷c kÛ sØ cû, tôi th¤y ch×ng nhß không phäi v§y. Ь ki¬m nghi®m xem suy nghî cüa mình ðúng sai thª nào, su¯t nåm này tháng n÷, tôi v×a ð÷c v×a ghi, sau, gi§t mình ðªm ðßþc ngót sáu tråm chuy®n, m²i chuy®n có mµt s¡c thái và ý nghîa riêng. Làm sao tôi có th¬ vô l­, tñ ví mình v¾i Ôn Nhß, T× An và Mµng Bình S½n, nhßng quä là nhæng chuy®n cüa cha ông ta xßa mà sØ cû ghi ðßþc, không th¬ nói là kém nhæng chuy®n xßa cüa Trung Qu¯c.

M²i l¥n lên l¾p hay có d¸p thuyªt trình ðó ðây, thïnh thoäng tôi vçn l¤y nhæng chuy®n này ra k¬. G¥n ðây, mµt s¯ phß½ng ti®n thông tin ðÕi chúng ðã giúp tôi gi¾i thi®u nhæng bài viªt nhö này. Nhân ðây, tôi xin có l¶i chân thành cám ½n, (..ng߶i chép tñ ý ðøc...).

Trß¾c khi c¥m bút viªt bµ sách này, tôi tñ ð£t cho mình ba nguyên t¡c. Mµt là phäi ghi rõ xu¤t xÑ cüa t×ng chuy®n, th§t g÷n gàng nhßng cûng phäi th§t ð¥y ðü. Khi ð÷c, hi¬n nhiên là tôi phäi ghi chép và ð¯i chiªu nhi«u thß t¸ch c± khác nhau, nhßng khi ghi xu¤t xÑ, tôi chï ghi thß t¸ch nào d­ tra cÑu nh¤t mà thôi. Hai là, chuy®n l¤y t× sØ cû thì hãy ð¬ sØ cû trình bày là chính, tôi chï góp thêm l¶i bàn khi xét th¤y c¥n thiªt. Thêm b¾t vån bän hay bóp méo vån bän theo ý tß·ng hi®n ðÕi là xuyên tÕc c± nhân, ðÕo lý không cho phép tôi làm nhß v§y. Ba là, ð¬ ng߶i ð÷c d­ nh¾, tôi c¯ g¡ng viªt th§t ng¡n, quyªt không viªt chuy®n nào dài t¾i mµt ngàn chæ.

Cu¯i cùng, xin chân thành cám ½n Nhà xu¤t bän Giáo døc ðã dành cho tôi sñ ßu ái ð£c bi®t b¢ng cách cho in và phát hành rµng rãi bµ sách này. Tôi ðã viªt l¶i bàn v« t×ng m¦u chuy®n cø th¬, còn l¶i bàn v« sách này, xin kính nh߶ng bÕn ð÷c g¥n xa.

Thành ph¯ H° Chí Minh,
hè 1992
Nguy­n Kh¡c Thu¥n

Danh Møc 51 Giai ThoÕi Tri«u Lý

  1. G¯c tích Lý Thái T±
  2. Lý Thái T± v¾i vi®c d¶i ðô
  3. Cái chªt cüa Ðào Khánh Vân
  4. Ði«m báo trß¾c vi®c vua Lý Thái Tông ra ð¶i
  5. LoÕn Tam Vß½ng
  6. Lê Phøng Hi¬u và sñ tích thác dao ði«n
  7. Ыn th¶ th¥n núi аng C± · Thång Long
  8. Chuy®n sß Hßu và hòm xá l¸
  9. Lý Thái Tông xem tß¾ng ð¬ xét vi®c
  10. Chuy®n vua Lý Thái Tông ði cày
  11. Vua Lý Thái Tông v¾i vi®c ch¯ng hàng ngoÕi
  12. NØa sau ð¶i hoàng ðª Lý Thái Tông
  13. ÐÑc ðµ cüa vua Lý Thánh Tông
  14. Chuy®n con kÏ lân
  15. Sñ tích аng Bông · T× Liêm, Hà Nµi
  16. Chút sî di®n ðáng yêu cüa cüa vua Lý Thánh Tông
  17. Dß½ng thái h§u và 76 cung næ b¸ giªt hÕi
  18. Lý Th߶ng Ki®t v¾i bài th½ Nam Qu¯c S½n Hà
  19. Vø án Lê Vån Th¸nh
  20. Chuy®n Giác Hoàng
  21. Lßþc truy®n v« Ö Lan
  22. Di chiªu cüa Lý Nhân Tông
  23. Lý Lµc và Lý TØ Kh¡c ðßþc thång tß¾c nhß thª nào ?
  24. Vì sao Tr¥n Ng÷c Khánh ðßþc ð±i g÷i là Tr¥n Thi®n Gián ?
  25. Nhân cách cüa Lý Th¥n Tông
  26. T× Vån Thông ån h¯i lµ
  27. Lý Công Bình m¤t công trÕng
  28. Vø án в Anh Vû
  29. Cái chªt cüa Nguy­n Qu¯c Dî
  30. Thái tØ Lý Long Xß·ng b¸ phª
  31. Lý Long Trát ðßþc l§p làm thái tØ nhß thª nào ?
  32. Chiêu Linh hoàng thái h§u h¯i lµ Tô Hiªn Thành
  33. Mßu phª l§p cu¯i cùng cüa thái h§u Chiêu Linh
  34. Lý Long Xß·ng v×a sþ v×a th©n
  35. Sñ vô tß và trung thñc cüa Tô Hiªn Thành
  36. Nguy­n Ða C¦m b¸ c¡n...
  37. Nhà sß xÑ Tây Vñc v¾i phép giáng h±
  38. L¶i can gián cüa Tång phó Nguy­n Th߶ng
  39. Nhân chuy®n MÕc Hi¬n Tích, bàn v« chuy®n viªt sØ
  40. Lê Vãn v¾i chuy®n con trâu trèo lên cây mu²m
  41. L¶i quan hoÕn PhÕm Bïnh Di
  42. N²i nhøc bÕi tr§n cüa в Thanh và PhÕm Diên
  43. Nguy­n Bäo Lß½ng trä thù Ðàm Dî Mông
  44. Chuy®n anh ph߶ng trò Vû Cao can ngån vua
  45. Chuy®n bÕo gan nói láo cüa Tr¥n Túc và Nguy­n Dß
  46. Chân tß¾ng PhÕm Du
  47. Cuµc náo loÕn kinh thành nåm KÖ TÜ (1209)
  48. Tri«u Lý thoát nÕn nh¶ sñ may m¡n cüa li®t h¥u Cao Kha
  49. Ðàm Dî Mông b¸ h£c tµi
  50. Tình nghîa vþ ch°ng cüa vua Lý Hu® Tông
  51. Kªt cøc cüa tri«u Lý

Tóm T¡t Niên Bi¬u Tri«u Lý

L¶i Chú Cu¯i Sách

Copyright © 1997, Lua Viet Youth Association, Inc.. All rights reserved.
Revised: January 14, 1998.